Turnus by Jantar

Debiutancki album zespołu Jantar zatytułowany „Turnus” może być sporym zaskoczeniem dla słuchaczy zaznajomionych z wcześniejszymi dokonaniami członków zespołu. Nagrodzony Paszportem Polityki gitarzysta i wokalista Jakub Ziołek zaprasza w nocną i melancholijną podróż do wyimaginowanej tropikalnej krainy, która odurza naraz parną atmosferą, ekstrawaganckimi zwyczajami i pięknymi krajobrazami. Towarzyszą mu w tym uznani muzycy Krzysztof Kaliski, Grzegorz Tarwid i Tomasz Popowski, których wszechstronność i intuicja pozwoliły stworzyć osiem autorskich kompozycji w duchu muzyki pop, w których wschodnioeuropejska wrażliwość spotyka południowoamerykańską fantazję. Wszystko okraszone zostało enigmatycznymi i sugestywnymi tekstami Ziołka, w których obrazowość i niedopowiedzenia biorą górę nad tradycyjnym song-writingiem.

Od początku album urzeka ciepłym, analogowym brzmieniem wykreowanym przez Michała Kupicza, które, choć odsyła do klimatu muzyki z lat 70, to jednocześnie zdaje się istnieć poza czasem, w świecie wiecznego lata. Album otwiera przebojowy utwór „Bulwary”, w którym sunshine popowa melodia wokalu wspierana jest rytmiką i harmoniką kojarzącą się z brazylijską bossa novą i samba-jazzem z lat 60. Następny utwór na płycie - „Pył” rozpoczyna się delikatną pulsacją automatu perkusyjnego i gitarowo-fortepianowymi ambientowymi planami, nad którymi unosi się eteryczny wokal. W miarę rozwoju utworu do głosu dochodzą dynamiczne i precyzyjne uderzenia sambowej perkusji oraz urywane frazy gitar, które prowadzą do romantycznego refrenu śpiewanego w dwugłosie. W kulminacyjnym momencie piosenki eksplodują przesterowane, improwizowane frazy wszystkich instrumentów, przywodzące na myśl awangardowo-popowe eksperymenty twórców Tropicalii takich jak Caetano Veloso czy Gilberto Gil.

Trzeci utwór na płycie - „Między falami” przynosi uspokojenie w postaci ekstremalnie cichej i powolnej bossa novy, którą oplatają delikatne muśnięcia gitar i impresjonistyczne partie pianina, kojarzące się z dokonaniami twórców muzyki ambient. Przestrzenne, nieśpieszne dźwięki otulają słuchacza przenosząc go na wyobrażone wybrzeże, w którym doświadcza się innego rodzaju trwania. Coś, co wydawało się być klasyczną balladą nagle staje się psychodelicznym doświadczeniem, podkreślonym niepokojącym fortepianowym interludium Grzegorza Tarwida na przecięciu jazzu i muzyki współczesnej. We wszystkich wspomnianych utworach Ziołka wokalnie wspiera Gosia Zielińska z zespołu Rycerzyki.

W kolejnych utworach na płycie - przebojowym „Jedna na milion” i wzruszającym „Noc na ulicach” zespół wprowadza subtelną zmianę stylistyki, przełączając się na na soft-rockową rytmikę i sophisti-popową melodykę. To jednocześnie najprostsze i najbardziej bezpośrednie fragmenty albumu, w których w pełni dochodzi do głosu popowa wrażliwość twórców.

Wraz z utworem „Dryl” album znowu zmienia charakter, eksponując bardziej eksperymentalne podejście muzyków i ich umiejętności operowania dynamiką, sonorystyką i kontrastami. Utwór ten napędzany jest szybkim post-punkowym rytmem podkręconym agresywnym brzmieniem, nad którymi unosi się dyskretna, rozłożona w czasie i rozbudowana melodia. „Wiosna” przykuwa uwagę słuchacza duszną i gęstą atmosferą tropikalnej nocy, którą rozjaśnia delikatny wokal Gosi Zielińskiej, przejmującej tutaj obowiązki głównej wokalistki. Pajęczynowe, wywodzące się z folkowych technik grania arpeggia gitary Krzysztofa Kaliskiego przełamane zostają podniosłym i żarliwym refrenem przywodzącym na myśl dokonania twórców samba-canção i sambalanço w rodzaju Dorivala Caymmi i Elzy Soares. Gdy już się wydawało, że utwór doszedł do kulminacyjnego momentu, zespół dokonuje zaskakującej wolty, tworząc skomplikowaną, na wpół improwizowaną, zapętloną i ewoluującą sekwencję w duchu Rock in Opposition.

Album wieńczy „Nasze plaże”, w którym jobimowska harmonika wsparta jest perkusyjnym dialogiem perkusji Tomka Popowskiego i pojawiającego się gościnnie na perkusjonaliach Macia Morettiego. Słoneczny afro-kubański charakter piosenki zostaje nagle przełamany wzniosłą barokowo-popową wokalowo-fortepianową sekwencją. Ta prowadzi w stronę transowego, psychodelicznego finału, w którym ponad repetytywnymi, post-minimalistycznymi pętlami instrumentów rytmicznych rozbłyskują wyładowania efektów granularnych i szorstkie frazy gitary. Album radykalnie urywa się w swoim kulminacyjnym momencie, pozostawiając słuchacza w stanie doświadczenia pełni emocji i nastrojów, oferując subtelne katharsis.

Jantar to bazujący w Warszawie zespół czterech doświadczonych muzyków: Jakuba Ziołka (Stara Rzeka, Alameda, T’ien Lai), Grzegorza Tarwida (Sundial, Grzegorz Tarwid Trio, Ekuz, współpraca ze Zbigniewem Namysłowskim, Marcinem Maseckim i Wojtkiem Mazolewskim), Tomka Popowskiego (Alameda, Innercity Ensemble, Hokei, Pictorial Candi), Krzysztofa Kaliskiego (Alameda, muzyka w w spektaklach Wiktora Rubina, Magdy Szpecht, Weroniki Szczawińskiej).

Jantar is amber. Jantar is dinner.
Jantar is Jakub Ziołek, Krzysztof Kaliski, Grzegorz Tarwid, Tomasz Popowski.

Instagram